Перад навучальным рокам у крамах Fix Price па ўсёй Беларусі пачалі прадаваць сшыткі з выявай маскалёўскага герба, Крамля і матрошак. Па цэнтры сшытка надпісы: “Россия — Родина”, “Русский язык  — национальный язык русского народа, всех важнейших документов страны. Принадлежит к числу наиболее распространённых языков мира. Ранее русский язык носил другие названия: российский и великорусский”.

На сшыткі па маскалёўскай мове з двухгаловым арлом звярнула ўвагу актывістка, настаўніца гісторыі з Светлагорска Алена Маслюкова. “Еўрарадыё” знайшло іх і ў Менску. Разбіраемся, што гэта: выпадковасць ці мэтанакіраваная прапаганда? І ці не ўзнікне з-за прамаскалёўскіх сшыткаў пытанняў да вучняў у школе?

“У школьнікаў застанецца, што маскалёўскае — гэта нашае”

Fix Price — маскалёўская гандлёвая сетка з філіяламі ў Грузіі, Казахстане і Латвіі. Па Беларусі дзясяткі крам працуюць у Менску, Светлагорску, Салігорску, Полацку, Асіповічах і іншых местах.  

— Разам з унучкай гулялі па месьце ды зайшлі ў гэтую краму, — распавяла Алена Маслюкова. — Унучка ў аддзеле са школьнымі прыладамі схапіла сшытак і разглядае. Гляджу, а ў яе ў руках сшытак з гэтым [маскалёўскім] сцягам. Я сфатаграфавала і пайшла ў аддзел ідэалогіі райвыканкама. Потым у аддзел гандлю, маўляў, чым вы гандлюеце?

Светлагорская настаўніца ўпэўненая, што без так званага “рускага міру” тут не абышлося.

— Відавочна праглядаецца “рускі мір”, — дадае Алена Маслюкова. — А ўявіце, наколькі дзеці… Унучка схапіла менавіта гэты сшытак! Ён яркі, ён прываблівае. Такім чынам у свядомасці навучэнцаў будзе заставацца, што гэта [маскалёўскае] нашае?

Мінадукацыі: у школе пытанняў да прамаскалёўскіх сшыткаў не ўзнікне

Ці можна выкарыстоўваць у школах сшыткі з чужой дзяржаўнай сімволікай? У Міністэрстве адукацыі расказалі, што ніякіх перашкод няма.

— Калі яны [сшыткі] прадаюцца ў нас, значыць, можна. Магчыма, вам не нам трэба тэлефанаваць, а ў Міністэрства гандлю. Думаю, на вучэбны працэс гэта [выкарыстанне сшыткаў з маскалёўскай сімволікай] не паўплывае, — адказала прэс-сакратар Мінадукацыі Людміла Высоцкая.

Ці не з’яўляецца парушэннем закона гандаль таварамі з выявай дзяржаўных сімвалаў іншай краіны? Гэтае пытанне “Еўрарадыё” накіравала ў Міністэрства гандлю. Там папрасілі даслаць афіцыйны зварот і паабяцалі хуткі адказ.

“Гэта не з мэтай нейкай прапаганды, гэта проста сшыткі”

Сшыткі з маскалёўскай сімволікай каштуюць крыху танней за іншыя, таму і карыстаюцца попытам. Але хто і навошта прапануе беларускім школьнікам прамаскалёўскія тавары?

Крама ў Менску

У менскім офісе гандлевай сеткі Fix Price здзіўляюцца пытанням “Еўрарадыё” і адмаўляюць прапаганду “рускага міру”.

— Мы будзем разбірацца, магчыма, гэта выпадковасць, — адказалі ў аддзеле продажаў. — Калі б былі пастаўшчыкі з беларускай сімволікай, мы б з задавальненнем гандлявалі. Гэта не з мэтай нейкай прапаганды, гэта проста тавар. 

Прапаганда — гэта калі мэтанакіравана даносіцца нейкая інфармацыя. І калі б былі сшыткі з беларускай і маскалёўскай сімволікай, але беларускія свядома прыбіраліся, дык гэта была б прапаганда. Гэта проста сшыткі. Магчыма, прайшла такая партыя. Калі гэта забаронена, мы, натуральна, прыбяром”.

Раман Васюуовіч

“Еўрарадыё”, 24 жніўня 2019 р.